RIVM als instrument van het kabinet

RIVM ALS BELEIDSINSTRUMENT VAN HET KABINET

Het RIVM besteedt op haar site aandacht aan kinderen en corona (COVID-19).

Zie hiervoor de link https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/kinderen

Zelf zegt het RIVM over het onderwerp :

“Omdat het virus nog nieuw is, doen we veel onderzoek om meer over het virus te weten te komen. Zo doen we onder andere onderzoek naar de rol van kinderen in de verspreiding van het virus. Lees hieronder meer over wat het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  doet, hoe we tot deze conclusies komen en wat dit concreet betekent.”

Het RIVM komt op haar website tot de volgende conclusies en standpunten :

• Kinderen raken minder snel besmet
• Verspreiding vindt veelal plaats tussen personen van ongeveer dezelfde leeftijd
• Bij besmetting hebben kinderen veelal milde klachten
• Wereldwijd is een handjevol kinderen overleden
• Wanneer kinderen besmet raken, komt dit vooral vanuit de ouders
• Patiënten onder de 20 jaar spelen een veel kleinere rol in de verspreiding dan volwassenen en ouderen

• Wereldwijd wijst contactonderzoek uit dat géén van de besmette kinderen andere personen heeft besmet

Nu word ik al kriegelig wanneer op basis van onderzoek bij de bespreking van de resultaten woorden worden gebruikt als “ minder snel”, “veelal”, “een handjevol”, “vooral”, …

Daar kan ik helemaal niets mee, daar kan ik geen risico inschattingen op maken, daar kan ik geen gedragslijn op bepalen, terwijl ik dat juist wel wil kunnen op wetenschappelijke gronden in plaats van op mijn onderbuikgevoel.

Maar dán komt plots de voor mij heldere uitlating dat “ wereldwijd contactonderzoek uitwijst dat géén van de besmette kinderen andere personen heeft besmet”.

Kijk, dáár kan ik wat mee! Immers, als een wetenschappelijk instituut als het RIVM “géén” zegt dan bedoelt ze 0, helemaal niet voorgekomen. Niet een kans van x procent met een zekerheidsmarge van 95% of 98%.

Nee, gewoon géén anderen besmet, helemaal niet!

Nou in deze onzekere, best wel angstige tijd kan er dan toch een klein vlagje uit.

Er is wat mij betreft nl. maar één conclusie te trekken uit deze bevinding en dat is dat opa en oma weer naar hartenlust mogen knuffelen met hun kleinkinderen. Eindelijk, yes!

Maar blijkbaar is dát toch ook weer niet de bedoeling, want het enige land dat inderdaad die conclusie trekt is Zwitserland.

Dat het RIVM die conclusie niet trekt, bevreemdt mij en maakt mij wat achterdochtig!

Bovenstaande kennis was al voorhanden op de site van het RIVM toen het RIVM op 16 maart de opdracht van het Outbreak Management Team kreeg om een onderzoek  uit te voeren naar  de rol van kinderen in de epidemie in Nederland.

Hierbij is het doel de beantwoording van de volgende 2 vragen :

• vanuit de nationale surveillancegegevens nagaan of kinderen een rol spelen in de overdracht van het virus naar andere kinderen en volwassenen

• in gezinnen met een COVID-19-patiënt inzicht krijgen in symptomatische en asymptomatische infecties bij de kinderen en hun mogelijke rol in transmissie

Het RIVM heeft op 3 juni de uitkomsten van dit onderzoek gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NtvG) en trekt de volgende conclusie: (Het volledige onderzoek is te vinden op

 https://www.ntvg.nl/artikelen/de-rol-van-kinderen-de-transmissie-van-sars-cov-2/volledig ):

“Ook op basis van de nationale surveillancegegevens lijken kinderen geen belangrijke rol te spelen in de transmissie van SARS-CoV-2. Kinderen kunnen wel degelijk geïnfecteerd raken, maar transmissie vindt vooral plaats tussen volwassen leeftijdsgenoten en van volwassen gezinsleden naar kinderen. Transmissie onder kinderen onderling of van kinderen naar volwassenen, zoals bij influenza bekend is, lijkt minder vaak voor te komen.”

Nu klinkt dit al heel anders als de stellige uitspraak dat “wereldwijd contactonderzoek uitwijst dat géén van de besmette kinderen andere personen heeft besmet”. Maar toch, deze conclusie uit de mond van wetenschappers mag je met de nodige voorzichtigheid eigenlijk wel interpreteren als “kinderen worden bijna niet besmet, wanneer ze onverhoopt toch besmet raken, lopen ze zelf medisch geen gevaar en wanneer ze besmet zijn, kan je er eigenlijk wel van uitgaan dat ze geen anderen besmetten”.

Dat eigenlijk dát de bedoeling van de boodschap is, is voor mij des te aannemelijker doordat ook ná dit door het RIVM uitgevoerde onderzoek nog steeds de zinsnede op haar website staat dat “Wereldwijd contactonderzoek uitwijst dat géén van de besmette kinderen andere personen heeft besmet”.

Als het eigen onderzoek aanleiding had gegeven tot wat meer voorzichtigheid was die zinsnede immers wel van de website gehaald?

Tot die voorzichtigheid komt het RIVM niet, maar ík wel, gevoed door een groeiende achterdocht jegens de rol van het RIVM.

Ik heb tenslotte een echtgenote, een dochter en, wat uit nader literatuuronderzoek blijkt, een kleinkind die allen tot een risicogroep behoren.

Omdat ik vond dat ik niet langer kon varen op de bevindingen van het RIVM, ben ik gaan zoeken wat de internationale literatuur nu eigenlijk zegt over Covid-19 en kinderen.

Ik kwam uit bij het volgende artikel in Business Insider’s:

https://www.businessinsider.com/can-children-spread-the-coronavirus-to-others-evidence-2020-5

Enkele opmerkelijke constateringen in dit artikel :

• Er is veel verwarring en discussie over de impact van COVID-19 op kinderen en op de rol van kinderen als potentiële dragers. Dit wordt voor een groot deel veroorzaakt door een tekort aan data. Doordat kinderen bij besmetting meestal slechts milde symptomen

     ontwikkelen, zijn ze vaak uitgesloten van klinische studies

• Zo zegt Daniel Koch, hoofd infectieziektes van Zwitserland, op 29 april j.l. dat kinderen niet besmet kunnen worden en het virus ook niet door kunnen geven

• Steeds meer onderzoek toont aan dat kinderen het virus kunnen doorgeven op dezelfde wijze als volwassenen dit doen

• Duitse onderzoekers hebben onlangs vastgesteld dat symptomen geen goede voorspellers van infectie zijn. Volwassenen en kinderen kunnen , ook als ze asymptomatisch zijn, nog steeds virusdeeltjes uitscheiden. Je hoeft niet te hoesten of te niezen om besmettelijk te zijn.

• Er is geen verschil in de virale lading (de hoeveelheid virusdeeltjes die worden uitgescheiden) tussen volwassenen en kinderen

• Deze Duitse onderzoekers waarschuwen voor een snelle heropening van de scholen omdat we er rekening mee moeten houden dat kinderen net zo besmettelijk kunnen zijn als volwassenen

• Een ander onderzoek geeft aan dat óók mensen met een asymptomatisch of mild ziektebeeld, waaronder kinderen, waarschijnlijk wel degelijk een rol spelen in de overdracht en de verspreiding van COVID-19

• Een mogelijke verklaring waarom kinderen slechts milde symptomen krijgen wanneer ze besmet zijn met het COVID-19 virus is dat het immuun systeem steeds meer ontregeld raakt, hoe ouder je wordt. Een uitzondering hierop echter vormen heel jonge kinderen (infants). 62% van geïnfecteerde heel jonge kinderen moest worden opgenomen in een ziekenhuis.

• Een recent onderzoek in The Lancet toont aan dat kinderen in Shenzen, China, een even grote kans liepen geïnfecteerd te raken als volwassenen. De besmettingsratio bij kinderen onder de 10 jaar was 7,4% tegen 6,6% voor de gehele populatie

• In tegenstelling daarmee is een onderzoek in het Italiaanse stadje Vó in Italië. 80% van de bevolking was getest, waarbij geen enkel kind onder de 10 jaar positief was getest. Dit ondanks het feit dat minstens 13 kinderen samen woonden met geïnfecteerde

     familieleden.

• Onderzoek in Wuhan en Shanghai laat zien dat wanneer scholen open zijn, kinderen ongeveer 3 maal zoveel contacten (gesprekscontacten of fysieke contacten) hebben als volwassenen. Het sluiten van de scholen leidde tot een afname tot 60% van het aantal besmettingen.

• Johns Hopkins All Children’s Hospital in New York stelt dat het risico om COVID-19 op te lopen lager is voor kinderen die thuis zijn dan voor kinderen die blootgesteld zijn aan andere kinderen op school of kinderopvang.

• 1/3 van de COVID-19 overdracht vindt plaats in scholen en kantoren, ook 1/3 vindt plaats tijdens bijeenkomsten in kerken, bars, restaurants, winkels en speeltuinen aldus onderzoek van Imperial College London. Tegelijkertijd voorkomt schoolsluiting maar 2%- 4% van de COVID-19 doden

Ik moet constateren dat in relatie tot COVID-19  en kinderen een aantal (gerenommeerde) onderzoekers uit het buitenland toch minstens minder positief zijn over de risico’s die kinderen lopen en de risico’s die kinderen opleveren voor anderen. Waarbij dat minder positief zijn varieert van accentverschillen tot radicaal het oneens zijn met het RIVM.

Dát vind ik wel zorgwekkend en ik vraag me af waar dit mee te maken kan hebben.

Het lijkt me geen kwestie van deskundigheid. Ik denk dat het kennis- en deskundigheidsniveau van wetenschappers, onderzoekers bij het RIVM niet onderdoet voor het niveau van een gemiddelde buitenlandse onderzoeker.

Ik kan me niet anders bedenken dat het meer te maken heeft met de rol van het RIVM in deze COVID-19 crisis.

Onze premier heeft vanaf het allereerste begin dhr. Van Dissel, directeur van het RIVM, aan zijn zijde gehad tijdens persconferenties. De premier en alle betrokken bewindslieden maakten bij voortduring kenbaar dat zij zich vooral lieten leiden door de deskundigen, zijnde het Management Outbreak team en het RIVM.

Ik krijg gaandeweg echter steeds meer het gevoel dat dit zeker geen éénrichtingsverkeer is (geweest) waarbij de inhoudelijke  materie deskundige zijn of haar inhoudelijke analyse en visie geeft, waarna de politiek aan zet is en beleid bepaalt.

Ik krijg steeds meer het gevoel dat er ook sprake is van een omgekeerde communicatie-/beïnvloedingslijn, nl. van de politiek die sturend is richting inhoudelijke materie deskundige en die vanuit beleidsoverwegingen druk uitoefent op de inhoudelijk deskundige over wát aan bevindingen al of niet wordt gecommuniceerd en de wijze waarop die bevindingen worden gepresenteerd.

Ofwel, ik denk dat de wijze waarop het RIVM haar bevindingen naar buiten brengt niet puur wetenschappelijk is, maar voortdurend rekening houdt met de politieke keuzes die al gemaakt zijn rondom bv. het openen van de scholen. Maw het RIVM durft het, gezien mogelijke beleids consequenties, niet aan om te zeggen dat kinderen (volgens buitenlands onderzoek) :

- wél het virus kunnen krijgen

- als ze het krijgen weinig symptomen hebben (behalve heel jonge 

  kinderen; daarvan belandt 62% van de besmette kinderen in het ziekenhuis)

- ook als ze weinig symptomen hebben tóch besmettelijk kunnen zijn naar anderen

Opeens moet ik weer denken aan de ophef enkele jaren geleden toen bekend werd dat het altijd onafhankelijk opererende WODC al jaren zwaar onder druk werd gezet door topambtenaren van het Ministerie om resultaten en conclusies van onderzoeken om te buigen en te herformuleren op een wijze die hen welgevalliger was …..